เพลงล่องแม่ปิง

คำร้อง จรัล มโนเพ็ชร์

ดอกบัวตองนั้นบานอยู่บนยอดดอย
ดอกเอื้องสามปอยบ่เกยเบ่งบานบนลานพื้นดิน
ไม่ใหญ่ไพรสูงนกยูงมาอยู่กิ๋น
เสียงซึงสะล้อจ๊อยซอเสียงพิณ
คู่กับแดนดินของเวียงเจียงใหม่
สาวเจ้าจงภูมิใจ๋ บ่ลืมว่าเฮาลูกแม่ระมิงค์

คนงามงามต้องงามคู่ความเด่นดี
ต้องฮักศักดิ์ศรีของกุลสตรีแม่ย่าแม่ญิง
เยือกเย็นสดใสเหมือนน้ำแม่ปิง
มั่นคงจริงใจฮักใครฮักจริง
สาวเอ๋ยสาวเวียงพิงค์ สาวเครือฟ้าเกยซมซาน
อีกแม่สาวบัวบาน นั่นคือนิทานสอนใจ๋


เพลงล่องแม่ปิง เป็นทำนองเพลงพื้นบ้านเดิม มีความไพเราะอ่อนหวานเป็นอย่างมาก ไม่ทราบนามผู้แต่ง ในชื่อเพลงล่องแม่ปิงคาดว่าน่าจะเป็นการตั้งชื่อในทำนองเดียวกับเพลงล่องน่าน ล่องโขง ส่วนทำนองเพลงมีจังหวะที่ใกล้เคียงและสอดรับกับเพลงรอบเวียงหรือสร้อยเวียงพิงค์ ในการบรรเลงเพลงล่องแม่ปิงด้วยเครื่องดนตรีพื้นบ้านซึง สะล้อ บางครั้งก็เล่นสลับแทรกกันระหว่างเพลงล่องแม่ปิงกับเพลงรอบเวียง

ในเพลงพื้นบ้านล้านนา เพลงล่องแม่ปิงเป็นเพลงปฐมบทหรือเป็นเพลงครูสำหรับการเริ่มต้นเรียนดนตรีพื้นบ้านล้านนา เพราะเป็นเพลงที่ติดหูและรู้จักกันโดยทั่วไป ซึ่งผู้เขียนเองก็ได้หัดเรียนดนตรีพื้นบ้านล้านนาด้วยเพลงล่องแม่ปิงเช่นกัน

มีครูท่านหนึ่งเคยบอกว่าเพลงล่องแม่ปิงน่าจะจัดอยู่ในกลุ่มเพลงลาวของเพลงไทยเดิม เนื่องจากมีโครงสร้างของโน๊ตหลักคล้ายกัน ซึ่งตรงนี้ก็คงจะขอให้ผู้ที่เชียวชาญได้แสดงความคิดเห็นในเรื่องนี้ด้วยนะครับ แต่สำหรับตัวผู้เขียนเอง เพลงล่องแม่ปิงนี้เวลาฟังทีไรมักจะได้กลิ่นไอของทางเหนือด้วยทุกครั้ง เนื่องด้วยฟังเพลงนี้มาตั้งแต่เด็ก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเทศกาลสงกรานต์แล้ว จะได้ยินเพลงนี้วันหนึ่งไม่ต่ำกว่า 30-40 รอบเลยทีเดียว

เนื้อหาของเพลงล่องแม่ปิงเป็นเนื้อหาที่สอนหญิงสาวให้ตระหนักถึงความเป็นกุลสตรีในสังคมของคนเหนือได้เป็นอย่างดี เรียกได้ว่าเห็นภาพสาวเหนือในฝันได้เลยทีเดียว นอกเหนือจากนั้นยังเปรียบไปถึงสาวเครือฟ้า สาวบัวบาน ซึ่งเป็นตำนานเรื่องเล่าของชาวเหนือซึ่งเป็นที่รู้จักโดยทั่วไป ทั้งนี้เรื่องราวของสาวเครือฟ้าและสาวบัวบานนั้น ผมจะเขียนลงบล็อก Lanna-Story ในโอกาสต่อไปครับ